هرآنچه باید درباره سنگ کلیه بدانید به همراه 4 درمان گیاهی

سنگ کلیه (urolithiasis)  جسم سختی است که از کانی‌های موجود در ادرار تشکیل می‌شود. سنگ کلیه به‌طور معمول در کلیه تشکیل می‌شود و از طریق جریان ادرار از بدن خارج می‌شود. سنگ کوچک ممکن است بدون ایجاد علائم خاصی عبور کند. اگر یک سنگ به میزان بیش از ۵ میلی‌متر (۰٫۲ اینچ) رشد کند، می‌تواند منجر به انسداد مجرای ادراری شود که درد در قسمت پشت و شکم ایجاد می‌کند. این درد که کولیک یا قولنج کلیوی نام دارد، به صورت درد عودکننده‌ای است که هر ۲۰ تا ۶۰ دقیقه تکرار می‌شود. همچنین خون ادراری، استفراغ و ادرار دردناک ممکن است اتفاق افتد.

سنگ‌های کلیه رسوبات سختی هستند که اغلب به علت بالا رفتن غلظت املاح و نمک در ادرار به وجود می‌آیند. ایجاد این سنگ‌ها علل متنوعی دارد و ممکن است در هر جای دستگاه ادراری از کلیه تا مثانه دیده شوند. اگرچه حرکت سنگ‌های کلیوی دردناک است، اما در صورت تشخیص به‌موقع، باعث آسیب دائمی به بدن نمی‌شود. اگر کسی در معرض خطر تولید سنگ‌های کلیوی باشد، پزشک متخصص اورولوژی می‌تواند راه‌هایی را برای پیشگیری به او توصیه کند.

علائم سنگ کلیه

 

 

شایع‌ترین علامت، درد شدید قسمت پایین کمر یا پهلو است که معمولاً این درد به سمت بخش پایینی شکم، کشاله ران و ناحیه تناسلی امتداد می‌یابد و این وضعیت به حرکت سنگ درون دستگاه ادراری ارتباط دارد. این درد، به نام کولیک کلیوی، به عنوان یکی از شدیدترین انواع درد شناخته شده‌است و با درد زایمان مقایسه می‌شود. کولیک کلیوی ناشی از سنگ کلیه اغلب با فوریت در ادرار، بی‌قراری، هماچوری، تعریق، حالت تهوع و استفراغ همراه است. مدت درد به‌طور معمول بین ۲۰ تا ۶۰ دقیقه بوده و ناشی از انقباضات پریستالتیک مجرای ادراری است که تلاش می‌کند سنگ را خارج کند.

ارتباط جنینی میان دستگاه ادراری، سیستم تناسلی و دستگاه گوارش، علت ارجاع درد به گونادها (غدد جنسی) و همچنین ایجاد حالت تهوع و استفراغ است. ازوتمی و هیدرونفروز به علت انسداد یک یا هر دو میزنای ممکن است دیده شود. سنگ تا وقتی حرکت نمی‌کند و ثابت است، هیچ علامتی ندارد. مشکلات از زمانی آغاز می‌گردد که سنگ در کلیه جابه‌جا می‌شود یا به سمت میزنای (لوله‌ای که هر کلیه را به مثانه وصل می‌کند) به راه می‌افتد. در این حالت، برخی یا همه علائم زیر دیده می‌شود:

• درد شدید و متناوب در پهلو و پشت، پایین‌تر از سطح دنده‌ها که ممکن است به پایین شکم تیر بکشد
• سوزش ادرار
• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
• ادرار بدبو یا تیره
• تهوع و استفراغ
• احساس نیاز مداوم به دفع ادرار
• افزایش تعداد نوبت‌های دفع ادرار بیش از حد عادی
• تب و لرز در صورت وجود عفونت
• کم شدن حجم ادرار
•  درد سنگ کلیه تغییر می‌کند. با جابه‌جا شدن سنگ در مجاری ادرار، محل و شدت درد دگرگون می‌شود

دلایل ایجاد سنگ کلیه

• کمبود مصرف مایعات
• چاقی و کم‌تحرکی
• مصرف بیش از حد پروتئین حیوانی، سدیم و ویتامین ث
• بیماری‌های زمینه‌ای از جمله پرکاری پاراتیروئید (که باعث دفع بیش از حد کلسیم از ادرار می‌شود)، غلظت بالای اگزالات در ادرار (هیپراگزالوری اولیه)، بیماری‌های التهابی روده
• مصرف الکل

انواع سنگ کلیه

 

 

اگر نوع یا جنس سنگ کلیه را بدانیم، علل تشکیل سنگ را بهتر درک می‌کنیم و پزشک متخصص اورولوژی بهتر می‌تواند برای پیشگیری از تشکیل دوباره آن ما را راهنمایی کند. بنابراین، در صورت امکان بهتر است سنگ را برای تعیین جنس به آزمایشگاه تحویل بدهیم. انواع سنگ کلیوی به لحاظ ترکیبات سنگ به شرح زیر هستند:

سنگ کلسیمی

بیشتر سنگ‌های کلیه از جنس کلسیم هستند و بیشتر از همه از جنس اُگزالات کلسیم. اگزالات یک ماده طبیعی است که هم در برخی غذاها وجود دارد و هم در کبد تولید می‌شود. برخی سبزیجات، میوه‌ها، مغزیات و شکلات حاوی مقدار زیادی اگزالات هستند. علاوه بر غذاهایی که می‌خوریم، خوردن دوز بالای ویتامین د و برخی جراحی‌های روده هم غلظت کلسیم و اگزالات را در ادرار زیاد می‌کند.
سنگ‌های کلیه ممکن است از جنس فسفات کلسیم هم باشند. برخی تغییرات در سوخت و ساز بدن، برخی سردردهای میگرنی و یک داروی ضدصرع به نام توپیرامات ممکن است موجب ایجاد این نوع سنگ کلیه شوند.

سنگ ستراویتی

این نوع سنگ کلیه در پاسخ به یک عفونت ایجاد می‌شود مانند عفونت دستگاه ادراری. این سنگ‌ها می‌توانند به سرعت بزرگ شوند و معمولا اندازه بزرگی دارند، به همین دلیل حرکت نمی‌کنند و علامت زیادی ندارند.

سنگ اسید اوریکی

این نوع سنگ کلیه در شخصی ایجاد می‌شود که مایعات کمی می‌نوشد ولی بدنش آب زیادی از دست می‌دهد. کسانی که غذاهای سرشار از پروتیین می‌خورند یا اسید اوریک خون بالا (نقرس) دارند هم ممکن است به این نوع سنگ کلیه دچار شوند.

سنگ سیستینی

این نوع سنگ فقط در کسانی دیده می‌شود که به یک اختلال ارثی مبتلا هستند که در آن، ماده خاصی به نام سیستین را بیشتر از حد معمول در ادرار دفع می‌کنند.

درمان سنگ کلیه

 

 

حمام یا بخار آب گرم و مصرف مایعات در صورت‌عدم منع مفید است. بیماران باید رژیم غذایی را رعایت کنند و در طول روز یک تا دو لیتر آب بنوشند. با مشاهده‌ی نخستین عفونت ادراری به پزشک مراجعه کنند. هر چند وقت یک بار آزمایش ادرار انجام دهند و مراقب افزایش میزان اوره و کراتینین و نیتروژن اوره خون خود باشند. داروی گیاهی عصاره‌ی اورتیکا، خاصیت ضد التهاب، مدر و آنتی باکتریال دارد و به دفع سنگ کلیه و کاهش التهاب و عفونت دستگاه ادراری کمک می‌کند. مواد مؤثر این عصاره شامل کوئرستین و کافئوئیل مالیک اسید از پیکر رویشی گیاه گزنه است.

ترکیب کوئرستین موجود در گزنه، آزادسازی هیستامین از بازوفیل‌ها و ماستوسیت‌ها را کاهش داده و تولید فاکتورهای التهابی TNF-α، IL1-β، نیتریک اکسید و آنزیم‌های دخیل در التهاب مانند سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز را مهار می‌کند. این عصاره سبب کاهش وزن کلیه و سطح کراتین ادرار شده و موجب برگرداندن سطح pH ادرار به حالت طبیعی می‌شود.

همچنین استفاده از این عصاره، ساخت کریستال اگزالات کلسیم و تخریب بافت کلیه را کاهش داده و سبب ساخت مجدد توبول‌ها و گلومرول‌های کلیه می‌شوند. وجود فیتوکمیکال‌های فلاونوئیدها، ساپونین‌ها و آنتوسیانین‌ها در این عصاره، می‌تواند دلیل کاهش ساخت و تشکیل کلسیم و اگزالات در کلیه باشد.

در صورتی که سنگ بزرگ‌تر از یک سانتی‌متر باشد از عمل جراحی استفاده می‌کنند. برای درمان از لیزر، ESWL, TUL، سیستوسکوپی، نفرولیتوتومی و کمولیز استفاده می‌کنند. هنگام ایجاد درد حاد (اغلب ناشی از گیرکردن سنگ در مجاری) مسکن‌های مخدر و غیراستروئیدی مفید هستند. معمولاً در چنین مواقعی درمان بر اساس انتظار برای دفع سنگ از طریق جریان ادرار است، داروی رواتینکس نیز بسیار مفید است

تغییر شیوه زندگی برای پیشگیری از سنگ کلیه

کارهای زیر برای پیشگیری از این بیماری مفید است:

• نوشیدن آب فراوان در طول روز به اندازه‌ای که احساس تشنگی نداشته باشیم و ادرار بی‌رنگ یا به رنگ زرد روشن باشد. در هوای گرم لازم است آب بیشتری بنوشیم.
• غذاهای پر اگزالات کمتر بخوریم. ریواس، چغندر، اسفناج، مغزیات، چای، شکلات و محصولات سویا اگزالات فراوانی دارند و تولید سنگ کلیه می کند.
• در رژیم غذایی خود از نمک و پروتئین حیوانی کمتر استفاده کنیم.
• به خوردن غذاهای سرشار از کلسیم ادامه دهیم اما در خوردن مکمل حاوی کلسیم محتاط باشیم. کلسیم موجود در غذاها ایجاد سنگ کلیه را نمی‌کند.
• نوشیدنی‌های طبیعی برای دفع سنگ کلیه بسیار مفید است.

توصیه های خانگی در طب سنتی

 

 

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد توصیه‌های طب سنتی برای دفع سنگ کلیه تنها به گیاهان دارویی محدود نمی‌شود، بلکه برخی از نوشیدنی‌ها و آب میوه‌های طبیعی نیز نقشی موثر در از بین بردن سنگ کلیه دارند که عبارتند از:

آب لوبیای قرمز

یکی از نوشیدنی‌های تاثیر گذار در سلامت کلیه‌ها می‌باشد که به حل شدن یا دفع سنگ کلیه هم کمک می‌کند. همچنین طرز تهیه آن نیز آسان است به طوری که پس از پختن لوبیا به سادگی آب آن جدا شده و در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آب انار

قرن‌های زیادی است که انسان‌ها از خواص آب انار خبر دار شده‌اند و از آن برای بهبود عملکرد کلیه استفاده می‌کنند. این نوشیدنی قادر است سموم بدن و سنگ‌ها را از بین ببرد و به دلیل داشتن آنتی اکسیدان‌ به سلامت کلیه‌ها هم کمک می‌کند. علاوه بر این مصرف آب انار باعث کاهش اسیدیته ادرار شده و در نتیجه خطر به وجود آمدن سنگ کلیه در آینده هم کاهش می‌یابد. محدودیتی در میزان نوشیدن آب انار وجود ندارد اما به یاد داشته باشید که زیاده روی در هیچ مواقعی مناسب نیست. همچنین اگر از داروهای فشار خون استفاده می‌کنید نباید آب انار بنوشید.

آب لیمو

لیمو حاوی مقداری سیترات می‌باشد که از تشکیل سنگ‌های کلیه جلوگیری می‌کند. همچنین سنگ‌های کوچکی که در دستگاه ادرار وجود دارند با مصرف سیترات، شکسته و دفع می‌شوند. اگرچه مقدار زیادی لیمو برای دفع سنگ کلیه نیاز است اما می‌توانید به عنوان مکمل در هنگام نوشیدن هر لیوان آب، چند تکه لیموی تازه نیز به آن اضافه کنید تا از مزایای بسیارش بهره‌مند شوید.

آب کرفس

کرفس حاوی آنتی اکسیدان‌ها و ترکیبات شناخته شده برای افزایش تولید ادرار است. اضافه کردن کرفس به وعده‌های غذایی به طور منظم می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به سنگ کلیه کمک کند. آب کرفس می‌تواند روزانه مصرف شود تا علائم سنگ کلیه را درمان کند. .

سرکه سیب

سرکه سیب نیز حاوی اسید سیتریک است که به حل شدن کلسیم کمک می‌کند. دو قاشق غذاخوری سرکه سیب مخلوط با 226ml آب ممکن است علائم سنگ کلیه را کاهش دهد و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کند. این مخلوط می‌تواند چندین بار در روز مصرف شود و بهتر است قبل از صرف غذا مصرف شود تا موثرتر واقع شود.

نعناع

نعناع حاوی ترکیبات شناخته شده برای کمک به تثبیت سطوح اسید اوریک است و ایجاد سنگ کلیه را سخت می‌کند. همچنین نعناع حاوی اسید استیک، ماده ی شیمیایی شناخته شده برای کمک به حل سنگ است. یک قاشق چای‌خوری عصاره نعناع یا آب خالص آن در روز ممکن است به جلوگیری و دفع سنگ کلیه کمک کند.

درمان گیاهی سنگ کلیه

 

 

بسیاری از افرادی که از دردهای طاقت فرسای سنگ کلیه رنج می‌برند، به دنبال داروی گیاهی هستند تا با استفاده از این داروی گیاهی و طبیعی، درد خود را تسکین بخشند. داروی گیاهی شاید بتواند سنگ کلیه را حل کرده و به مرور زمان آن را کوچک کند. استفاده از عرقیات گیاهی مثل عرق یونجه، عرق زینیان، عرق خارشتر، عرق خارخاسک، عرق هل توصیه می‌شود. در ادامه به چندین داروی گیاهی برای درمان سنگ کلیه اشاره می‌کنیم:

بابا آدم داروی گیاهی سنگ کلیه

چارلز کین، نویسنده کتاب گیاه‌شناسی با نام «طب گیاهی روند و سنت» در رابطه با درمان گیاهی سنگ کلیه می‌گوید: بابا آدم که از خانواده خارخاسک است، ممکن است در درمان و از بین بردن سنگ کلیه مفید باشد. بابا آدم قرن‌ها است که برای پاک‌سازی اندام‌ها از سنگ استفاده می‌شود. خاصیت باباآدم برای درمان این بیماری به خاطر اینولین آن است. همچنین این داروی گیاهی به عنوان یک مدر عمل کرده و به دفع ادرار کمک می‌کند.

برای درمان موثر بهتر است این داروی گیاهی را ۳ بار در روز در یک فنجان چای دم کرده و این نوشیدنی را بخورید. این داروی گیاهی از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند و همچنین موجب حل شدن سنگ می‌شود.

اووا اورسی داروی گیاهی سنگ کلیه

نوشیدن چای اووا اورسی چند بار در روز ممکن است به انحلال سنگ کمک کند. فیلیس بالچ نویسنده کتاب «نسخه‌ای برای درمان‌های گیاهی» درباره درمان گیاهی سنگ کلیه می‌گوید: برگ‌های کوچک و درختچه مانند این داروی گیاهی، دیورتیک هستند که می‌توانند به کاهش اسید اوریک (عاملی که در ساختن برخی از سنگ کلیه‌ها مؤثر است) کمک کنند و از این طریق به درمان کمک می‌کند.

همچنین این داروی گیاهی، دارای سطوح بالای آربوتین است که باعث افزایش جریان ادرار و حل شدن سنگ کلیه می‌شود. اگر در حال درمان گیاهی با اووا اورسی هستید، سعی کنید از مصرف این داروی گیاهی با میوه‌های خانواده مرکبات، آب میوه و ویتامین C خودداری نمایید.

 ریشه قاصدک داروی گیاهی سنگ کلیه

مایکل کسلمن نویسنده کتاب «طب گیاهی» راجع به درمان گیاهی سنگ کلیه می‌گوید: ریشه قاصدک می‌تواند در طول زمان به عنوان یک داروی گیاهی برای درمان و حل شدن سنگ استفاده شود. ریشه قاصدک یک راه عالی برای درمان گیاهی سنگ کلیه و پاک‌سازی اندام‌های بدن از سنگ است. این داروی گیاهی ادرارآور است و با افزایش ادرار به از بین بردن سنگ کمک می‌کند.

مصرف دمنوش قاصدک گرم هر ۲۰-۱۵ دقیقه به تسکین درد نیز کمک کرده و مصرف منظم آن از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. اگر به دنبال داروی گیاهی سنگ کلیه هستید تا دفع سنگ راحت‌تر و بدون درد باشد، می‌توانید چای قاصدک با ریشه شن تهیه کنید و با مصرف این داروی گیاهی، درد دفع سنگ کلیه‌تان را کمتر کنید.

 گزنه داروی گیاهی سنگ کلیه

قرن‌ها است که داروی گیاهی گزنه برای کمک به عفونت‌های ادراری و بیماری‌های کلیوی استفاده می‌شود. گزنه می‌تواند التهاب مثانه را کاهش دهد و به دفع یا شکستن سنگ کلیه کمک کند. برای درمان گیاهی می‌توانید گزنه را به شکل چای، کپسول و یا شربت تهیه کنید

سخن پایانی

 

 

بسیاری از سنگ‌های کلیه بعد از چند روز افزایش مایعات مصرفی به طور طبیعی دفع می‌شوند. بیمار معمولا بعد از بیرون آمدن سنگ احساس راحتی خواهد کرد و اندازه سنگ معمولا به اندازه تخم گوجه‌فرنگی است. باید به خاطر داشته باشید که بیشتر آب بنوشید و از فعالیت‌های شدید بدنی که ممکن است موجب تعریق و از دست رفتن آب بدن می شود خودداری کنید. وقتی یکبار دچار سنگ‌کلیه شوید، احتمال ابتلای دوباره شما بیشتر خواهد بود. اگر می‌خواهید این اتفاق برایتان تکرار نشود، باید با دقت به توصیه‌های پزشک‌تان عمل کنید و آن‌ها را نادیده نگیرید.